Saliha Dilaşub Sultan
Soliha Dilashub Sulton[1](usmonli turkcha: آشوب سلطان) 1690-yil 3-yanvarda vafot etgan Ashub Sulton nomi bilan ham tanilgan, Usmonli sultoni Ibrohimning turmush oʻrtogʻi Sulaymon II ning onasi edi.[2]
Hayot
[tahrir | manbasini tahrirlash]U Ibrohimning turmush oʻrtogʻi boʻldi va 1642-yil 15-aprelda oʻzining yagona oʻgʻli Shaxzoda Sulaymonni (boʻlajak Sulaymon II) tugʻdi. Ibrohim hukmronligi davrida uning daromadu kuniga 1300 asperdan iborat edi.[3] Bolu Sanjakning daromadlarini ham unga hadya qilingan.[4] U oddiy yurakli, qoʻpol xarakterli ayol sifatida tasvirlangan.[1]
1648-yilda Sulton Ibrohimning taxtdan agʻdarilishi va vafotidan soʻng uning toʻngʻich oʻgʻli Mehmed IV taxtga oʻtirdi, shundan soʻng Soliha Dilashub Eski Saroyga koʻcib oʻtdi. Bu unga Eski Saroyda oʻttiz toʻqqiz yillik qamoq jazosiga olib keldi.[1]
Mehmedning onasi Turxon Sulton, qaynonasi Koʻsem Sulton oʻrtasidagi ziddiyat uning taqdirini oʻzgartirib, Valide Sulton boʻlishini umid qilgan edi. Koʻsem kelinini oʻldirib, nevarasi Sulton Mehmedni yangicheri korpusidagi bir necha oliy zobitlar yordamida taxtdan tushirishni va taxtga Shehzoda Sulaymonni oʻtkazishni rejalashtirgan edi. Biroq Melekiy Xotun 1651-yilda Haramdagi amaldorlar yordamida qaynonasini boʻgʻib oʻldirishga muvaffaq boʻlgan Turxonni ogohlantirdi. Soliha Dilashubning oʻzi ham Turxon va uning oʻgʻli Sultonga qarshi fitna uyushtirganlikda gumon qilingani bilan qatldan qutulib qoldi.[5][1]
1672—1673-yillarda Istanbulda vaqf tuzdi.[6] 1687-yilda Mehmed IV taxtdan agʻdarildi va taxtni Soliha Dilashubning oʻgʻli Sulaymon II egalladi va u keyingi Valide sulton boʻldi.[7] 1688-yil iyul oyida u oʻgʻlining orqasidan Edirnaga joʻnab ketdi.[7]
Oʻlim
[tahrir | manbasini tahrirlash]
U 1690-yil 3-yanvarda Edirne saroyida bir yil kasal va toʻshakda yotganidan keyin vafot etdi. U Istanbuldagi Sulaymoniya masjididagi Kanuniy Sulaymon maqbarasiga dafn etilgan.[7][1]
Bolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]Soliha Dilashubning Ibrohim bilan birga bitta oʻgʻli bor edi:
- Sulton Sulaymon II (Toʻpqopi saroyi, 1642-yil 15-aprel — Edirne, Turkiya, 1691-yil 22-iyun, Istanbul, Sulaymoniya masjidida dafn etilgan).
Yana qarang
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Usmonli oila daraxti
- Usmonli imperiyasidagi ayollar
- Usmonli sultonlarining onalari roʻyxati
- Usmonli sultonlarining turmush oʻrtoqlari roʻyxati
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Uluçay 2011.
- ↑ Peirce, Leslie. The Imperial Harem: Women and Sovereignty in the Ottoman Empire. Oxford University Press, 1993 — 108-bet. ISBN 0-19-508677-5.
- ↑ Thys-Şenocak, Lucienne. Ottoman Women Builders: The Architectural Patronage of Hadice Turhan Sultan. Ashgate, 2006 — 89-bet. ISBN 978-0-754-63310-5.
- ↑ Resimli tarih mecmuasi. Iskit Yayinevi, 1956 — 229-bet.
- ↑ Akalin, Esin. Staging the Ottoman Turk: British Drama, 1656Ð1792. Columbia University Press, 11-oktabr 2016-yil — 225-bet. ISBN 978-3-838-26919-1.
- ↑ Narodna biblioteka "Sv. sv. Kiril i Metodiĭ. Orientalski otdel, International Centre for Minority Studies and Intercultural Relations, Research Centre for Islamic History, Art, and Culture. Inventory of Ottoman Turkish documents about Waqf preserved in the Oriental Department at the St. St. Cyril and Methodius National Library: Registers. Narodna biblioteka "Sv. sv. Kiril i Metodiĭ, 2003 — 116, 214-bet.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Sakaoğlu 2008.
- ↑ Sakaoğlu 2008, s. 349.